Abraham Maslow, insan ihtiyaçlarını bir hiyerarşide düzenleyen bir kuram geliştirmiştir. Bu hiyerarşiye göre, ihtiyaçlar temelden karmaşığa doğru beş kategoriye ayrılır:
- Fizyolojik ihtiyaçlar: Yiyecek, su, barınak, giysi ve cinsellik gibi temel fiziksel ihtiyaçlar.
- Güvenlik ihtiyaçları: Güvenlik, istikrar ve korunma gibi ihtiyaçlar.
- Sevgi ve ait olma ihtiyacı: Aşk, arkadaşlık, aile ve topluluk gibi ihtiyaçlar.
- Saygınlık ihtiyacı: Kendine saygı, başkalarından saygı görme ve başarı gibi ihtiyaçlar.
- Kendini gerçekleştirme ihtiyacı: Kendi potansiyelini gerçekleştirme ve en iyi ben olmak gibi ihtiyaçlar.
Maslow’a göre, ihtiyaçlar hiyerarşik bir düzende düzenlenmiştir. Bu, daha düşük seviyedeki ihtiyaçların karşılanmadıkça, daha yüksek seviyedeki ihtiyaçların karşılanamayacağını ifade eder. Örneğin, bir kişi açsa, sevgi ve ait olma ihtiyacını karşılayamayacaktır.
Maslow, duyguları da bu ihtiyaçlar hiyerarşisi bağlamında incelemiştir. Ona göre, duygular, insanların ihtiyaçlarının karşılanması veya karşılanmaması ile ilişkilidir.
Maslow Hiyerarşisine Göre Duygular
- Fizyolojik ihtiyaçlar karşılandığında, insanlar genellikle mutluluk, memnuniyet ve neşe gibi olumlu duygular yaşarlar. Bu ihtiyaçlar karşılanmazsa, insanlar genellikle üzüntü, sinirlilik ve öfke gibi olumsuz duygular yaşarlar.
- Güvenlik ihtiyaçları karşılandığında, insanlar genellikle güvende, rahat ve huzurlu hissederler. Bu ihtiyaçlar karşılanmazsa, insanlar genellikle korku, endişe ve kaygı gibi olumsuz duygular yaşarlar.
- Sevgi ve ait olma ihtiyacı karşılandığında, insanlar genellikle sevilmiş, kabul edilmiş ve değer görmüş hissederler. Bu ihtiyaçlar karşılanmazsa, insanlar genellikle yalnızlık, terk edilme ve izolasyon gibi olumsuz duygular yaşarlar.
- Saygınlık ihtiyacı karşılandığında, insanlar genellikle değerli, başarılı ve yeterli hissederler. Bu ihtiyaçlar karşılanmazsa, insanlar genellikle değersizlik, başarısızlık ve yetersizlik gibi olumsuz duygular yaşarlar.
- Kendini gerçekleştirme ihtiyacı karşılandığında, insanlar genellikle anlamlı, tatmin edici ve üretken hissederler. Bu ihtiyaçlar karşılanmazsa, insanlar genellikle boşluk, amaçsızlık ve sıkıcılık gibi olumsuz duygular yaşarlar.
Maslow’a göre, duygular, insanların ihtiyaçlarının karşılanması veya karşılanmaması ile ilişkili karmaşık deneyimlerdir. Duygularımızı daha iyi anlamak, ihtiyaçlarımızı daha iyi anlamamıza ve daha sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmemize yardımcı olur.
“Maslow, sağlıklı bir insan olmaya yönelik en büyük engelin sevgi açlığı olduğuna kanaat getirmiştir. Ona göre sevgi açlığı, tuz eksikliği ya da vitamin eksikliği gibi bir eksikliktir ve bu açlık tatmin edilmediği takdirde insan, yaşamı boyunca vazgeçemeyeceği bir sevgi arayışında olacaktır. Bu tespitinden yola çıkarak Maslow, birçok kişilik sorununun temelinde sevgi açlığı ve psikolojik yaralanmalar olduğunu söyleyerek aslında tüm kişilik bozukluklarının davranışlarının yaşadıklarına bir başkaldırı niteliği taşıdığını iddia etmiştir. Bu bağlamda Maslow’a göre sevgi dolu olmak, sağlıklı insanın en ön plana çıkan özellikleri arasındadır. Nitekim sevgi gereksinimini doyurmuş daha sağlıklı insanlar üzerinde yapılan klinik çalışmalar, bu insanların sevgi almaya daha az gereksinim duymalarına karşın, daha çok sevgi verebildiklerini ortaya koymuştur. Dolayısıyla daha sağlıklı insanların daha sevgi dolu oldukları Maslow’un en önemli tespitleri arasındadır.”1
Maslow hiyerarşisini 18 yaşımda analiz ediyordum. Kendi yaşamımda duygulara baktığımda pek çok duyguyu iç içe yaşadığımı fark ettim. Mutluyum, memnunum, rahatım, güvendeyim, tatmin edici, üretken, kendi içimde değerli hissediyorum ancak kabul edilmiş hissetmiyorum. Değer görmüş hissetmiyorum. Başarılı hissetmiyorum. Bu hiyerarşiyi iç içe olarak göstermek gerekiyor. Bunu fark etmiştim. Biraz araştırınca fark ettim ki o şekilde yapılmış grafikler de var. Hemen sizinle paylaşıyorum.
Kişisel Gelişim Çizelgesi 2
Bu grafik benim için daha anlamlı oldu. Kişisel gelişim arttıkça temel ihtiyaçlarımı veya diğer ihityaçlarımı daha aza indirgeyip kendimi gerçekleştirmeye daha önem vermeye başladım. Mesela sizin az önceki aa Atahan başarısız hissediyormuş söyleminizi minimum düzeyde takacağım. Zamanla başka insanların söylediği düşünceler ve değerler önemsizleşiyor. Kendi değerlerimiz artıyor. Kendi değerlerimizi yüceltmek dileğiyle. Bu motivasyonla daha ne kadar süre yazacağımı bilmiyorum ama 20 Aralık Çarşamba günü yazmaya çalışırım, belki.
Hoşça kalın.